Câu thứ hai mà đại biểu Quốc định hỏi lần trước là: "Thưa Thủ tướng, trong khi thực thi quyền năng của mình, có lúc nào ông thoáng tự hỏi: mình sẽ để lại dấu ấn gì trong lịch sử, hoặc rồi đây lịch sử sẽ viết về mình như thế nào?".
Tại kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khoá 12, đại biểu Dương Trung Quốc cứ tiếc mãi là ông bấm nút chậm nên bỏ lỡ cơ hội (mà ông nghĩ là cuối cùng) để chất vấn thủ tướng, bởi lúc đó ông đã là đại biểu nhiệm kỳ thứ hai.
Thế nhưng, lịch sử đã rất "sòng phẳng" với nhà nghiên cứu lịch sử có trách nhiệm này, khi trao cho ông thêm một cơ hội. Ông đã được đề cử bởi cơ cấu dành cho người ngoài Đảng, và được cử tri bầu lại, bởi vai trò của ông trong hai nhiệm kỳ trước được họ đánh giá là hiệu quả.
lNgười ta thường nói: “Hoạ vô đơn chí, phúc bất trùng lai.”
Nhưng trong trường hợp của ông Dương Trung Quốc lại không phải vậy.
Ông sẽ có cái “phúc” đặt lại hai câu hỏi cho chính người ông tưởng đã bỏ lỡ mãi
mãi cơ hội chất vấn ở lần trước. Ông Nguyễn Tấn Dũng cũng được tái cử thủ tướng.
Câu hỏi đầu tiên của đại biểu Quốc liên quan đến nhận định của một bài báo trên tờ nhật báo kinh tế - tài chính uy tín hàng đầu của Nhật Bản là Nihon Keizai Shimbun (Nikkei) là "Không có một nước Đông Nam Á nào, ngoài Việt Nam, lại bị cuốn sâu vào nền kinh tế Trung Quốc như vậy." Ông Quốc muốn hỏi rằng "nhận định của tờ báo Nhật Bản ấy theo Thủ tướng có đáng tin không, và chính phủ đã và sẽ làm gì để chúng ta vừa khai thác được nguồn lực tích cực trong hợp tác làm ăn với Trung Quốc mà không rơi vào sự lệ thuộc?"
Chắc phải tới kỳ họp cuối năm, ông Quốc mới có thể nêu câu hỏi này. Tuy nhiên, theo người viết, bài phát biểu nhậm chức của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã phần nào trả lời câu hỏi đó. Mặc dù, theo cách gián tiếp.
Trong bài phát biểu của mình, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã khẳng định tập trung giải quyết các đột phá chiến lược, tạo tiền đề tái cấu trúc nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng là nhiệm vụ trọng tâm của Chính phủ nhiệm kỳ 2011 - 2016.
 |
| Thủ tướng phát biểu nhậm chức. Ảnh Lê Anh Dũng |
Xét cho cùng, quyết tâm tái cấu trúc một nền kinh tế và thay đổi một mô hình tăng trưởng, chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên thô và gia công ở trình độ thấp, chính là cách bài bản nhất dần dần thoát khỏi sự phụ thuộc vào nguồn cung máy móc thiết bị, nguyên vật liệu, hàng hoá chất lượng thấp từ Trung Quốc, cũng như cái thị trường chỉ khuyến khích việc xuất khẩu nguyên liệu, sản phẩm thô, với hàm lượng giá trị gia tăng thấp.
Có những chuyên gia nhận xét rằng trong bài phát biểu dài tới ngót nghét
5 ngàn chữ của mình Thủ tướng đã đề cập tới quá nhiều vấn đề, nên những thông
điệp mà ông muốn truyền đạt, và được đại biểu quốc hội và cử tri chờ đợi, dường
như không rõ ràng. Nhưng người viết lại nhận thấy rằng thông điệp lớn nhất mà
Thủ tướng hàm ý chính là sự bề bộn và ngổn ngang của khối lượng công việc, cũng
như những thách thức cực kỳ lớn, đang chờ ông và “thuỷ thủ đoàn” của mình.
Ông Dũng nói: "Để tạo tiền đề thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ này, Chiến lược xác định phải đột phá vào ba khâu yếu, hiện đang là những điểm nghẽn, cản trở sự phát triển và nếu giải quyết tốt các khâu này sẽ tạo xung lực mới có sức lan toả mạnh, giải phóng mọi tiềm năng, khai thác có hiệu quả các nguồn lực cho phát triển nhanh và bền vững."
Ba điểm nghẽn mà ông xác định là thể chế, nguồn nhân lực và hạ tầng - điều mà các chuyên gia và giới doanh nghiệp, cả trong và ngoài nước, đã nêu ngay từ khi ông trở thành phó thủ tướng nhiệm kỳ đầu tiên. Việc cho tới nhiệm kỳ thủ tướng thứ hai của mình ông Dũng mới chọn ba điểm nghẽn này để tạo đột phá cho thấy chúng, đồng thời, cũng là những thách thức lớn như thế nào. Nhất là thể chế - tiền đề cho hai đột phá còn lại.
Bà Phạm Chi Lan, vốn là một chuyên gia tư vấn thuộc Văn phòng
Chính phủ thời ông Dũng còn làm phó thủ tướng, và là một người khá tinh tế
trong việc “đọc” các thông điệp của thủ tướng, lại có một góc nhìn khác về
những thách thức đang chờ đợi Thủ tướng và Chính phủ của ông. Đó là: bất ổn kinh tế vĩ mô, tham nhũng, nhóm lợi
ích, chênh lệch giàu nghèo và chủ quyền.
Theo bà Chi Lan, bất ổn kinh tế vĩ mô, thách
thức lớn nhất, thể hiện ở lạm phát, nhập siêu, nợ công, quản lý các tập đoàn
nhà nước...
Nhận xét trên của bà Chi Lan đã được một chuyên gia kinh tế khác
hoàn toàn chia sẻ, từ góc độ kinh nghiệm điều hành của chính phủ nhiệm kỳ
trước. Tiến sĩ Võ Trí Thành, Viện phó Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, đã nhận
xét trong hội nghị “Đầu tư 2011-2012: Cơ hội cho ai?”, được tổ chức tại TP HCM
cách đây đúng một tuần, đã nhận định rằng trong 4 năm vừa qua, Việt Nam đã 4
lần thay đổi mục tiêu kinh tế vĩ mô.
“Nếu như năm 2007 là kích thích tăng trưởng dựa trên đầu tư công
và tăng trưởng tín dụng, thì đến năm 2008 là ổn định kinh tế vĩ mô, đến năm
2009 là tung các gói kích thích kinh tế và đến năm 2010 lại thể hiện sự thiếu
nhất quán trong cách điều hành chính sách ổn định kinh tế vĩ mô”, TS Thành giải
thích, dường như với hàm ý rằng chính phủ nhiệm kỳ trước chưa thực sự tìm được
đúng “ven” của nền kinh tế.
Về thách thức thứ hai, bà Chi Lan nhận xét rằng “tham nhũng hiện
nay biến tướng phức tạp ở quy mô rộng hơn, tham lam hơn, làm thất thoát tài sản
của dân nhiều hơn”. Bà dẫn ra hai ví dụ là vụ thất thoát tài sản kỷ lục trong
lịch sử ở vụ Vinashin và chuyện nợ nần dây dưa giữa hai tập đoàn nhà nước là
Petrovietnam và EVN đã lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Có lẽ chính việc quá bận bịu với việc xử lý bất ổn kinh tế vĩ mô
mà trong nhiệm kỳ trước Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã không thể thực hiện đầy đủ
lời hứa chống tham nhũng khi ông nhậm chức. Có lẽ, ý thức rõ điều này, Chủ tịch
nước Trương Tấn Sang, người đã thể hiện rất tích cực quyết tâm chống tham nhũng
ở cương vị thường trực Ban Bí thư, đã chính thức cam kết chia sẻ trách nhiệm
này với Thủ tướng, trong diễn văn nhậm chức của mình vào đầu tuần trước.
Về thách thức thứ ba, bà Chi Lan cho rằng “bất bình đẳng lớn nhất
hiện nay chính là thu nhập”, khi, theo điều tra, khoảng cách thu nhập và tiêu
dùng giữa nhóm 25% giàu nhất và nhom 25% nghèo nhất đang gia tăng rất nhanh. “Nếu
như 2006 (năm đầu tiên ông Tấn Dũng làm Thủ tướng – NV), khoảng cách tiêu dùng
giữa hai nhóm này là 6 lần, thì 2008 là 8 lần, và điều tra gần đây nhất đã là
hơn 9 lần”, bà Chi Lan nhận xét.
Liên quan đến nhóm lợi ích, bà Chi Lan khẳng định rằng “nhiệm vụ
của bộ máy điều hành mới là phải làm sao để lợi ích của sự phát triển được phân
bổ đồng đều trong xã hội, cho đa số người dân”. Ngoài những nhóm lợi ích đã
được nhận diện, bà lưu ý rằng ngành và địa phương cũng có thể là những nhóm lợi
ích.
Bà Chi Lan nói: “Khi đã phân định, giao cho các ngành, các địa
phương thì các vị đứng đầu phải điều hành sao cho sự phát triển của các ngành,
địa phương hài hòa với lợi ích chung của đất nước. Chứ không thể để xảy ra
chuyện cả nước thắt chặt tín dụng mà Bộ Xây dựng lên tiếng muốn gỡ cho doanh nghiệp
bất động sản. Hoặc doanh nghiệp bất động sản vừa có đại diện trong Quốc hội đã
ngay lập tức phát biểu rằng thắt tín dụng bất động sản là không đúng.”
Về câu chuyện Biển Đông bà Chi Lan cho rằng bà “rất tin Quốc hội và Chính phủ vừa qua đã
biết lo, nghĩ về vấn đề hệ trọng này nhưng có nhiều điều khó, không nói ra được
với dân”. Nhưng bà vẫn hy vọng “chính phủ mới bộc bạch nhiều hơn”.
“Có những điều không tiện nói ra một cách đông đảo, nhưng không
thể giải quyết bằng cách im lặng trước bức xúc của người dân, nhất là liên quan
tới vấn đề hệ trọng của Tổ quốc”, bà nhận xét về những diễn biến liên quan
trong mấy tháng trở lại đây.
Câu
chuyện Biển Đông, nằm trong nỗ lực ngoại giao chung của chính phủ nhiệm kỳ
trước, với cao trào là năm ASEAN 2010, cũng là một trong những điểm mà ông Quốc
đánh giá cao ở người đứng đầu chính phủ. Mặc dù, trong diễn văn nhậm chức lần
này, có lẽ do sự hạn chế về thời gian, Thủ tướng chỉ đề cập qua trong quyết tâm
bảo vệ chủ quyền lãnh thổ nói chung, nhưng chắc ông Quốc, cũng như bà Chi Lan,
hiểu.
Câu thứ hai mà đại biểu Quốc định hỏi lần trước là: "Thưa Thủ tướng, trong khi thực thi quyền năng của mình, có lúc nào ông thoáng tự hỏi: mình sẽ để lại dấu ấn gì trong lịch sử, hoặc rồi đây lịch sử sẽ viết về mình như thế nào?".
Người viết tin rằng chắc chắn ông sẽ hỏi. Nhưng vấn đề là thời điểm nào, người viết tò mò.
Thời điểm kỳ họp quốc hội cuối năm nay chưa hẳn đã phù hợp. Bởi, những gì Thủ tướng và Chinh phủ của ông làm được trong 5 năm tới sẽ là một câu trả lời rõ ràng nhất. "Nói trước bước không qua", các cụ bảo vậy.
Hơn nữa, ông Nguyễn Tấn Dũng có một thuận lợi rất lớn, cũng như hầu hết các nguyên thủ ở nhiệm kỳ thứ hai của mình, để lặng lẽ để lại "dấu ấn" của mình, là có cơ hội tốt nhất và không gian rộng rãi nhất để hoàn thiện các mục tiêu chính sách của mình. Ông không phải lo lắng về chuyện tái cử.
Như vậy, người viết chỉ cầu mong, trong 5 năm tới, nhà sử học kiêm đại biểu Dương Trung Quốc, người thỉnh thoảng vẫn thấy mặc quần soóc đi đi xe đạp ngoài phố với chiếc cần câu kẹp vào booc-ba-ga, cố giữ gìn sức khoẻ. Để kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khoá 13 thật "nhanh mắt, nhanh tay" mà bấm nút.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét