Ngày 13.10.2008, 07:35 (GMT+7)
Vụ vỡ mộng của lao động thời vụ
Đại sứ Phần Lan: “Nên trả lại chi phí cho người lao động”
Xung quanh câu chuyện của hàng trăm lao động Việt Nam vỡ mộng với chuyến đi hái berry ở Phần Lan (SGTT ngày 10.10.2008), chúng tôi có cuộc trao đổi với đại sứ Phần Lan Pekka Hyvonen. Đại sứ cho biết:
 |
Nhiều năm nay, lao động từ Thái Lan đã sang Phần Lan làm việc này. Họ rất có kinh nghiệm. Nhưng kinh nghiệm không vẫn chưa đủ, bởi sản lượng berry hái được phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết.
Năm ngoái, đã có khoảng 20 lao động thời vụ của Việt Nam sang đó. Năm nay tăng gấp năm lần, và nhu cầu này còn lớn hơn rất nhiều. Nhưng với sự cố này xảy ra, tôi nghĩ rằng chúng ta phải xem xét lại tính hợp lý của việc đưa người Việt Nam sang Phần Lan lao động thời vụ. Theo thông tin mà công ty Riitan Herkku cung cấp cho tôi, trong số 98 lao động hái quả, chỉ có 6 người đạt được cái mức từ hoà vốn trở lên, tức là đủ chi trả các chi phí.
Tôi khẳng định rằng đây là công việc thực sự nặng nhọc. Hơn nữa, chi phí sang đó quá lớn, 1.200 euro cho chuyến đi, từ 700 đến 1.000 euro tiền ở và nhiên liệu. Nhiên liệu ở Phần Lan rất đắt, tương đương khoảng 30 ngàn đồng một lít, tức là gấp đôi ở Việt Nam, chưa kể phí tuyển dụng. Lúc đầu Vinamex định tính tới 500 USD/người, nhưng chúng tôi bảo cao quá và họ đồng ý giảm xuống còn một nửa. Như vậy, để trang trải đủ những chi phí đó, một người lao động phải kiếm được ít nhất 2.000 euro.
Tôi hy vọng là Riitan Herkku và Vinamex bây giờ phải tính toán lại. Đại sứ Việt Nam tại Phần Lan Trần Ngọc An đã đề xuất rằng Riitan Herkku nên gánh hộ phần ở và tiền nhiên liệu cho người lao động, và Vinamex nên trả lại phí tuyển dụng cho người lao động. Chúng ta không để cho những người lao động trở thành con nợ lớn khi trở về từ Phần Lan. Tôi chưa biết cụ thể những gì đã xảy ra, nhưng cả hai sứ quán đều nhận định rằng đây không phải là một vụ làm ăn sòng phẳng. Tôi không hiểu những người tuyển dụng lao động đã nói gì với người lao động. Liệu họ có nói rằng công việc này đầy may rủi không? Người lao động Việt Nam phải được thông báo đầy đủ rằng muốn kiếm nhiều tiền, phải lao động rất cực nhọc, và sự thay đổi của thời tiết là một yếu tố cực kỳ quan trọng.
Tôi nghĩ rằng việc Vinamex nói với người lao động rằng họ có thể kiếm khoảng 85 USD/ngày là một điểm đáng lưu ý. Không ai có thể bảo đảm rằng một ngày người lao động có thể kiếm được 85 USD. Tôi không tin như vậy. Trước khi tiếp tục cấp thị thực cho người lao động Việt Nam sang Phần Lan hái quả, tôi sẽ phải trao đổi cụ thể với công ty Riitan Herkku và với Vinamex, rằng những điều họ nói với người lao động có đúng sự thực không, họ có đảm bảo rằng họ không gieo hy vọng cho người lao động hay không.
 |
Tôi hiểu rằng hiện nay việc xuất khẩu lao động không còn thuần tuý là việc tạo việc làm giúp người lao động nữa, mà đồng thời đã là một hình thức kinh doanh. Tôi biết bộ Ngoại giao Việt Nam đang phải đối mặt với việc buộc phải nhận lại những người lao động trước thời hạn, bởi nhiều lý do khác nhau. Chẳng hạn, họ không được trả mức lương mà họ hy vọng trước khi đi, hay bị đuổi về sau ít tháng làm việc… Tôi nghĩ điều đó không sòng phẳng, và nhiều người đang thu lợi lớn từ việc xuất khẩu lao động.
Theo tôi, một giải pháp mà tôi cho là hợp lý là công ty nhập khẩu lao động Phần Lan phải đưa ra cam kết rằng trong trường hợp xấu nhất công ty này cũng phải đảm bảo cho người lao động có thu nhập 50 USD/ngày, để anh ta có thể trang trải chi phí. Còn những gì anh ta kiếm thêm hơn số đó, sẽ là phần thưởng cho công sức của anh ta. Nếu không được như vậy sẽ quá là mạo hiểm đối với những lao động thời vụ sang Phần Lan từ một nơi xa xôi như Việt Nam.
Huỳnh Phan
