Ngày 12.07.2006, 14:13 (GMT+7)

Vòng đàm phán đa phương WTO:

Mỹ bốc lại “con bài đã dập”?

Thành phố Geneva thanh bình lại sẽ nóng lên trong vòng đàm phán đa phương về vấn đề Việt Nam vào WTO sắp tới? Ảnh : TL

Ngày 19.7 tới tại Geneva diễn ra vòng đàm phán đa phương về vấn đề Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) với mục tiêu chính là hoàn tất báo cáo của Ban Công tác, mà nếu thành công sẽ tạo một “cú hích đa phương” đối với quá trình xem xét và thông qua Quy chế Thương mại Bình thường vĩnh viễn (PNTR) cho Việt Nam tại Quốc hội Hoa Kỳ. Trong lúc đoàn đàm phán Việt Nam đang chuẩn bị những vấn đề kỹ thuật cần thiết để đảm bảo cho vòng đàm phán này thành công, theo thông tin Bộ Ngoại giao Việt Nam, rất có thể phía Hoa Kỳ sẽ đưa thêm vấn đề nhập khẩu văn hoá phẩm của người Việt tại hải ngoại tại VN vào nội dung đàm phán, theo yêu cầu của Dân biểu (Assemblyman) của Tiểu bang California Trần Thái Văn.

Ông Trần Thái Văn đã tuyên bố rằng “cộng đồng người Việt ở hải ngoại không chống đối việc VN gia nhập WTO và quy chế PNTR cho Việt Nam vì điều này sẽ gây thiệt hại cho người Việt ở trong nước”, nhưng yêu cầu “phía Việt Nam phải cho phép nhập khẩu sách báo và các sản phẩm văn hoá của người Việt ở hải ngoại một cách tự do” vì điều đó phù hợp với “luật lệ của WTO”. Phó Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Kazan Bhatia đã đồng ý đưa ra thảo luận tại phiên đàm phán đa phương tới.

Theo thông tin Bộ Ngoại giao Việt Nam, rất có thể phía Hoa Kỳ sẽ đưa thêm vấn đề nhập khẩu văn hoá phẩm của người Việt tại hải ngoại tại VN vào nội dung đàm phán

Động thái này có thể được “ngầm hiểu” rằng những người phản đối Hoa Kỳ bình thường hoá hoàn toàn quan hệ với Việt Nam đã không tập hợp đầy đủ lực lượng trong cộng đồng người Việt ở đó để “phá” PNTR dưới “ngọn cờ” nhân quyền và tự do tôn giáo, và buộc phải sử dụng “chiêu bài” mới gắn với những luật lệ của WTO. Bản thân ông dân biểu Cộng hoà Trần Thái Văn đang trong quá trình vận động tái tranh cử vị trí này với ứng cử viên Paul Lucas thuộc Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử tháng 11 tới. Cuối năm 2004, ông Trần Thái Văn là người Việt đầu tiên trở thành dân biểu một bang ở Hoa Kỳ nhờ chiến dịch vận động tranh cử do tỉ phú casino Hoa kiều Leo Chu (Las Vegas), một người có quan hệ rất gần gũi với nơi “chôn nhau cắt rốn” của mình, bảo trợ.

Chưa rõ vấn đề này sẽ được đưa ra tại phiên đàm phán đa phương với “tông” nào, nhưng một khi vấn đề liên quan đến sự “nhạy cảm” về chính trị và văn hoá lại được nêu ra dưới một khía cạnh khác, ở một diễn đàn khác, khiến người ta cảm thấy “băn khoăn” về quan điểm nhất quán của chính quyền Tổng thống Bush trong việc ủng hộ Việt Nam gia nhập WTO. Trước đó, đoàn đàm phán Mỹ đã chấp nhận quan điểm kiên quyết của phía Việt Nam là không chấp nhận “mở” cho dịch vụ in ấn, xuất bản.

Một chuyên gia về Mỹ của Bộ Ngoại giao đã hóm hỉnh nhận xét rằng có thể quan điểm của phía Việt Nam là “nhẹ nhàng” nhắc với phía Mỹ về “luật lệ” chơi bài: Khi ván bài đang sắp kết thúc, việc bốc lại quân bài đã “dập” là “unfair”! (Mỹ là đối tác duy nhất đàm phán cả đa phương và song phương với Việt Nam, và thoả thuận song phương được ký kết dựa trên cả cơ sở những cam kết đa phương). “Tốt nhất là thông điệp này từ phía Việt Nam nên được chuyển qua “kênh ngoại giao” trước khi vòng đàm phán bắt đầu”, chuyên gia này gợi ý.

Huỳnh Phan - Vũ  Bình