“Chua loét” chuyến hái berry thuê

Ngày 10.10.2008, 13:02 (GMT+7)

Lao động thời vụ sang Phần Lan

“Chua loét” chuyến hái berry thuê

Liệu bỏ ra 1.900 USD, nộp thế chân sổ đỏ căn nhà ông ngoại và 3.000 USD, với ước mơ chuyến lao động thời vụ hai tháng sẽ đem về cho nhà 2.000 USD, nhưng khi trở về, anh chỉ có vỏn vẹn 75 euro và...

Bữa cháo trưa trong rừng. Theo Phạm Văn Liệu, có đợt người lao động Việt Nam ăn thịt gà tới ba tuần liền. Số thịt gà còn lại do họ không ăn nổi đã được công ty Phần Lan vứt vào thùng rác. Ảnh TL Hoàng Ngọc

“Hà Nội về quê ở Hải Dương cũng chẳng bao xa, mà tôi vẫn chẳng dám vác mặt về quê”, Phạm Văn Liệu, người vừa trở về từ Phần Lan sau hai tháng sang đó lao động thời vụ, nói.

Với mức lương được ghi trong hợp đồng ký với công ty môi giới lao động (Vinamex) là khoảng 85 USD/ngày, trước khi đi Liệu đã hy vọng sau khi trừ hết các loại chi phí, chắc cũng kiếm được ít nhất 1.000 USD một tháng.

“Trước khi sang Phần Lan, tôi làm lái xe thuê, mỗi tháng chỉ kiếm được gần 200 USD, nên khi biết Vinamex tuyển lao động, tôi đã đăng ký luôn mà không hề đắn đo”, Liệu kể lại. Anh đã phải đi vay 1.900 USD để trả tiền vé máy bay hai chiều, lệ phí visa, phí bảo hiểm và phí môi giới.

Giật mình

“Sang đến nơi, chúng tôi mới vỡ lẽ ra rằng quả berry là loại quả mọc dại trong rừng, chứ không phải do người ta trồng và chăm bón, và đi hái quả thực ra là đi khai thác chứ không phải là thu hoạch, như chúng tôi đã hình dung theo lời giới thiệu của cán bộ công ty Vinamex. Anh em chán hẳn”, Liệu nói.

Khoảng 100 người Việt Nam được phân chia thành 12 nhóm lao động, và mỗi nhóm được công ty Riitan Herkku giao cho một, hay hai chiếc xe, tuỳ cỡ. Hàng ngày, họ đánh xe vào rừng tự tìm nơi có quả berry để hái. Theo Liệu kể, chuyên gia Phần Lan chỉ hướng dẫn cho người lao động Việt Nam cách sử dụng bản đồ để tìm đến những khu rừng được đánh dấu trên đó là có thể có berry. Anh cho biết việc vào rừng hái quả berry hoàn toàn do hên xui, có hôm hái được 20kg, nhưng cũng có những hôm phải về tay không.

Món quà duy nhất Liệu mang về từ Phần Lan là cái can hai lít chứa nước quả mustikka (một loại berry màu tím sẫm), do anh tự ngâm với đường. Về đến nhà, mở va li định pha cho vợ cốc nước mustikka uống thử, Liệu nhìn thấy toàn bộ quần áo, giấy tờ trong đó bị thấm đầy nước mustikka. Chiếc can đã bị vỡ do va li bị quăng quật qua ba chặng transit. Chưa kịp hỏi han chồng được mấy câu, vợ anh lại phải lụi hụi bê cả đống quần áo đi giặt.

Liệu kể rằng mỗi ngày ít nhất anh phải lái khoảng 60km, còn thường là khoảng 80 –  100km, cả đi lẫn về. Có một lần, nhóm của Liệu đã chạy hết gần 900km, vì trong quá trình đi tìm berry họ đã đi sâu cả sang đất Thuỵ Điển tới cả 100km. Khi xuống xe để vào rừng tìm berry để hái, mỗi người mỗi ngày phải đi bộ chừng 5 – 10km, thảng hoặc có những ngày phải đi bộ tới 20km.

“Không hiểu có phải vì muốn cho chúng tôi khỏe chân đi bộ cho dẻo không mà thức ăn phía Phần Lan mua hộ cho chúng tôi chủ yếu là đùi gà”, Liệu nói, và cho biết thêm rằng trong bữa ăn rất ít khi có rau, mà nếu có thì thường là cà rốt và dưa chuột đã bị ủng. Thỉnh thoảng, họ cũng được ăn chân giò heo đông lạnh, có những cái đóng dấu thời hạn sử dụng đến hết năm 2007. Bánh trái mà phía công ty Phần Lan cung cấp cũng nhiều khi là loại quá hạn sử dụng. “Có phải bên đó xứ lạnh nên thực phẩm để được lâu hơn hạn sử dụng không, anh nhỉ?”, Liệu hỏi lại tôi.

Ngã ngửa

“Một tuần trước khi hết thời gian hợp đồng, phía Phần Lan mới đưa bảng tính lương sơ bộ cho chúng tôi xem thông qua phiên dịch. Lúc đó, nhiều anh em mới ngã ngửa ra vì hai tháng lao động coi như công cốc, bởi nhiều khoản phải trừ quá”, Liệu kể.

Ngoài tiền ăn, tiền ở mà phía Phần Lan tính theo giá rẻ là 12,5 euro/ngày trong hai tháng, những người lao động Việt Nam phải trả tiền thuê xe và tiền xăng dầu, mà theo Liệu, họ chẳng biết cụ thể ra sao. “Mỗi lần tôi lấy nhiên liệu, chẳng ai đưa sổ cho tôi ký là bơm hết bao nhiêu để còn biết, và giá nhiên liệu bao nhiêu để anh em còn biết mà tính. Biết trước thế này, có khi ngủ ở nhà cho khoẻ, chứ càng cố gắng đi xa để kiếm nhiều berry, càng lỗ nặng”, Liệu nói. Chuyến xe buýt đón họ từ sân bay Helsinki về Rippi là nơi họ ở và ngược lại, lúc đầu phía Phần Lan hứa cho không, đến lúc đó họ tính 92 euro một người.

Berry ở Phần Lan có ba loại là mustikka, puolukka và lakka, phân biệt theo màu sắc là tím sẫm, đỏ và vàng. Đây là loại quả nhỏ, mọc tự nhiên ở gần sát mặt đất, có vị chua chua ngọt ngọt, dùng trong sản xuất rượu, bánh, nước hoa quả…

Liệu được trả lương khoảng 1.000 euro cho số berry mà anh kiếm được trong hai tháng. Những người may mắn hơn anh có thể kiếm được gấp rưỡi, hay gấp đôi. Nhưng khi trừ tiền ăn ở, xăng xe, Liệu chỉ còn được nhận 75 euro. Liệu cho biết những người xui xẻo như anh chiếm tới phân nửa. Liệu lại còn nghiện thuốc, nên số tiền 400 euro Liệu găm theo người, cũng tiêu sạch, bởi ở Phần Lan thuốc lá loại rẻ nhất cũng tới 5,5 euro một bao 30 điếu. Cùng nhóm với Liệu có anh còn bị âm tới 600 euro.

Không phải vì không có quà mang về cho người thân, nhất là ông ngoại, như đã hứa, khi đến mượn sổ đỏ của ông để thế chấp theo quy định của Vinamex để phòng trường hợp trốn ở lại Phần Lan, mà Liệu không dám về quê. Anh sợ ngộ nhỡ ông biết câu chuyện của mình rồi bị sốc, ông đã 82 tuổi.

Trong những ngày này, anh ra khỏi nhà rất sớm, tìm những người bạn trong nhóm lao động của mình và đến tối khuya mới về, vì ngại cả giáp mặt thường xuyên người vợ thợ may ở nhà (gần khu công nghiệp Sài Đồng). “Khoản nợ 1.900 USD biết bao giờ mới trả được, anh nhỉ?”, Liệu lại hỏi tôi.

Huỳnh Phan