“Hơn 40 năm qua, tôi sang Việt Nam rất nhiều lần. Từ khi có đường bay thẳng Tokyo – Hà Nội, thời gian bay chỉ còn khoảng 5 – 6 tiếng. Chứ lần đầu tiên tôi sang, vào đầu mùa thu năm 1969, đi lòng vòng mất gần hai tuần”, tổng giám đốc hãng sản xuất truyền hình Nhật Bản Nihon Denpa News (NDN) Ishigaki Misao kể.
>> Kỳ 1
"Khi biên tập phim ảnh gửi về từ Hà Nội, tôi nhận thấy rằng Hồ Chủ tịch là một vị nguyên thủ quốc gia rất đặc biệt, thân thiện và bình dân. Chẳng hạn, ông có thể ngồi ngay bậc lên xuống ở phủ Chủ tịch để chụp ảnh với nhóm phóng viên NDN sau cuộc phỏng vấn. Hay, lần khác, ông đã tự tay cài một bông hoa vào túi áo ngực của một quay phim NDN, khi anh này đang tác nghiệp. Tôi muốn được phỏng vấn ông, ngay khi sang tới Hà Nội", Ishigaki nhớ lại.
Lễ tang Hồ Chí Minh
Nhưng, những hình ảnh đầu tiên Ishigaki quay được, sau hai tuần đặt chân tới Hà Nội, là hình ảnh Hồ Chủ tịch đã nằm yên trong hội trường Ba Đình, với dòng người, dường như vô tận, vào tiễn biệt, trong tiếng nhạc Hồn tử sĩ trầm buồn.
"Lần đầu tiên, tôi thấy cả một biển người đang khóc. Ở Nhật Bản chưa từng có một thời khắc lịch sử nào như vậy", Ishigaki hồi tưởng quá trình quay bộ phim này.
Giám đốc đối ngoại Yoshida Hiroko, lúc đó phụ trách biên tập bộ phim này, vẫn nhớ cảm xúc mạnh mẽ mà những hình ảnh đó đã tạo ra đối với dân chúng Nhật Bản. "Ngoài hiệu ứng đặc biệt về hình ảnh, người dân Nhật thương tiếc ông, cũng một phần bởi vì sự nghiệp thống nhất đất nước do ông khởi xướng lúc đó vẫn còn dang dở", Yoshida giải thích.
Lập văn phòng Hà Nội theo gợi ý của Hồ Chủ tịch
"Nhưng riêng với NDN, cảm xúc đó còn mạnh hơn nhiều. Bởi việc NDN mở văn phòng ở Hà Nội, trở thành hãng độc quyền về hình ảnh chiến sự ở Bắc Việt Nam, là ý tưởng của Hồ Chủ tịch", Yoshida nói.
 Ảnh chụp Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhóm NDN ở bậc lên xuống phủ Chủ tịch vào năm 1962. Người ngồi bìa phải là Yanagisawa Yasuo, người sáng lập ra NDN vào 2.3.1960. (Chụp lại ảnh tư liệu NDN) |
Nhưng, quan trọng hơn, trong dịp này, NDN được phỏng vấn Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cuộc gặp này đã có ý nghĩa quyết định đối với sự gắn bó đặc biệt của NDN với Việt Nam trong gần năm thập kỷ qua.
Theo ông Nguyễn Quý Quý, chuyên gia tiếng Nhật hàng đầu của bộ Ngoại giao (đã mất) và là người dịch cho cuộc phỏng vấn này, xác nhận việc Hồ Chủ tịch đề nghị chủ tịch NDN Yanagisawa Yasuo nên đặt đại diện ở Hà Nội, với mục đích đưa những thông tin khách quan về Bắc Việt Nam ra thế giới. Cụ Quý kể rằng, Hồ Chủ tịch đã nhận định rằng Mỹ có thể can thiệp sâu hơn nữa vào Việt Nam, và không loại trừ khả năng gây chiến ở miền Bắc.
Hơn hai năm sau, tiên đoán của Hồ Chủ tịch thành hiện thực. Ngày 5.8.1964, nổ ra sự kiện vịnh Bắc Bộ.
Chỉ bốn tháng sau, NDN chính thức mở văn phòng ở Hà Nội. Ngày 7.2.1965, phân xã trưởng đầu tiên của NDN tại Hà Nội là Suzuki Toshiichi quay được trận ném bom đầu tiên của Mỹ xuống Đồng Hới.
"Những hình ảnh này đã được phát trên tất cả đài truyền hình của Nhật và một số đài truyền hình Mỹ và Tây Âu, để công bố cuộc chiến tranh phá hoại Bắc Việt Nam của Mỹ chính thức bắt đầu", Ishigaki kể.
Đến ngày 29.6.1966, Suzuki, cùng với một tay máy tăng cường từ Tokyo, quay được những hình ảnh trận ném bom đầu tiên của Mỹ vào khu vực ngoại thành Hà Nội (kho xăng dầu Đức Giang). Sau đó nửa năm, vào ngày 22.12.1966, ông quay được cảnh không quân Mỹ ném bom vào khu vực dân cư ở nội thành. (Những hình ảnh này, sau khi được phát trên truyền hình, đã được NDN biên tập thành bộ phim tài liệu nổi tiếng Hà Nội chiến đấu.)
Ishigaki cho biết rằng cho đến ngày Việt Nam thống nhất, NDN đã quay và dựng được khoảng trên dưới 1.000 đầu mục phim nhựa, bao gồm tài liệu, phóng sự và tin tức thời sự, và chụp hàng trăm bức ảnh.
Trong số những bức ảnh mà NDN chụp trong thời gian này, có những bức ảnh nổi tiếng thế giới như ảnh chụp Jane Fonda bên trận địa pháo ở Hà Nội, trong dịp nữ tài tử điện ảnh nổi tiếng của Mỹ sang thăm Bắc Việt Nam, rồi sau đó mang biệt danh Hanoi Jane.
"Nhưng, đối với Việt Nam, có một tấm ảnh còn nổi tiếng hơn nhiều. Có điều, không ai biết rằng bản quyền là của chúng tôi", Yoshida nói.
Lai lịch tấm ảnh "Bác Hồ giơ tay vẫy"
"Khi quay phim ở đồng bằng sông Cửu Long, chúng tôi đã thấy ở vườn hoa bến Ninh Kiều có bức tượng Hồ Chủ tịch vẫy tay chào, mô phỏng theo bức ảnh của NDN chụp. Chứ còn ảnh in trên giấy khổ to thì hầu như trong công sở nào cũng thấy treo", Yoshida nói tiếp.
Bức ảnh đó đã được chụp nhân cuộc phỏng vấn lần thứ hai của NDN với Hồ Chủ tịch, do phân xã trưởng Suzuki thực hiện, vào năm 1966. "Trả lời phỏng vấn xong, Hồ Chủ tịch đi ra phía vườn, trong khi các phóng viên NDN đang thu dọn đồ nghề. Bỗng nhiên, ông quay lại, và giơ tay vẫy tạm biệt họ. Phóng viên ảnh của NDN đã nhanh tay chớp được khoảnh khắc đó", Ishigaki giải thích.
NDN đã gửi tặng Hồ Chủ tịch tấm ảnh này, và được phản hồi lại rằng Hồ Chủ tịch rất thích nó. Ishigaki còn tiết lộ rằng trong phim gốc còn có ông Lưu Quý Kỳ (đã mất), vụ trưởng vụ Báo chí, bộ Ngoại giao, đứng phía sau. Khi biên tập lại, NDN đã xoá đi hình ông Kỳ. "Người chụp bức ảnh này vẫn còn sống, nhưng rất yếu, bởi đã sang tuổi 79 rồi", Ishigaki nói.
- Kỳ 3: Phim tài liệu về Điện Biên Phủ do tướng Giáp dẫn chuyện
Điện Biên Phủ - Cuộc chiến 56 ngày đêm làm thay đổi thế giới là bộ phim tài liệu dài 50 phút do hãng NDN thực hiện, đã được phát trên đài NHK vào tháng 7.2004 trên toàn nước Nhật, và hai lần qua vệ tinh trên toàn thế giới, nhân kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ. Điều đặc biệt của bộ phim này là Đại tướng Võ Nguyên Giáp chính là người dẫn chuyện.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét